Afbeelding “In Amstelwijck Park zijn de woningen te gast”

“In Amstelwijck Park zijn de woningen te gast”

In de nieuwe woonwijk Amstelwijck Park in Dordrecht zijn de woningen ondergeschikt aan het landschap. Bij de planvorming zijn eerst het landschap en de natuur vormgegeven. Daarna is gekeken hoe de woningen in dat landschap het best tot hun recht komen. De natuur is allang begonnen. De bouw van de woningen is inmiddels van start en diverse fases zijn al opgeleverd. Ferry Lassche, projectmanager: "Je woont middenin de natuur. Dat spreekt mensen aan."

Amstelwijck is de nieuwste uitbreiding van Dordrecht. Het wordt een wijk met circa 800 woningen aan de zuidkant van de stad. Een deel van deze uitbreiding heeft de naam Amstelwijck Park gekregen. Het betreft de herontwikkeling van het 7,5 hectare grote terrein van het oude Albert Schweitzer ziekenhuis. ABB Bouwgroep had het ziekenhuis met terrein verworven met de ambitie woningen te bouwen in een natuurinclusieve en klimaatadaptieve wijk. Dat sloot aan bij de eisen van de gemeente Dordrecht waarna Amstelwijck Park werd aangewezen als pilot om ervaring op te doen en kennis te verwerven. Ferry: “Doordat het een pilot is, was meer mogelijk dan normaal en hebben wij als ontwikkelaar wat meer vrijheid gekregen.”

 

Accent op natuur

Amstelwijck Park krijgt 190 woningen. In een zone langs de snelweg A16 komen de woningen in een robuuste, stedelijke dichtheid. Deze zone vormt tegelijk een geluidsbuffer ten opzichte van de achterliggende parkzone waar het accent ligt bij natuur en water. Hier komen slechts 20 woningen per hectare, geclusterd in vijf hofjes. Minimaal 40 procent van de openbare ruimte is bestemd voor water en natuur.

Polderlandschap

Het landschapsplan grijpt terug op de eigenschappen van het eeuwenoude polderlandschap met stroomruggen, kreken en dijken. Deze historische polderstructuur speelt een belangrijke rol in het zoeken naar mogelijkheden voor klimaatadaptatie. Zo wordt het stelsel van kreken gebruikt (en uitgebreid) voor afwatering. Ook begroeiing die al aanwezig is, wordt zoveel mogelijk gebruikt. Bomen blijven staan. Behalve als ze in een slechte conditie verkeren. Als een gezonde boom écht in de weg staat, wordt deze verplaatst.

 

Vleermuistoren

Voor vleermuizen, die in het oude ziekenhuis nestelden, is een vleermuistoren gebouwd. Daarbij is slooppuin van het ziekenhuis hergebruikt. Ferry: “We maken een lándschap en we borduren voort op de landschappelijke kwaliteit die er al is. De woningen zijn daaraan ondergeschikt. Het is als het ware omgekeerd denken. Je speelt met het landschap en kijkt hoe de woningen daar het best tot hun recht komen. Dit heeft invloed op de kosten, maar het vertaalt zich uiteindelijk ook in commerciële waarde.”

Gedeelde visie

Omgekeerd denken heeft verstrekkende consequenties in elke fase van ontwikkeling. Het begint er al mee dat ecologen en landschapsarchitecten vanaf de start van het proces aan tafel zitten. ABB heeft hiervoor respectievelijk Bureau Waardenburg, Aqua Terra Nova, Koenders & Partners en bureau ECHO Urban Design ingeschakeld. Ferry: “We willen de beschikbare kennis optimaal combineren. Het is zeker zo, dat de ecoloog en de landschapsarchitect een veel zwaardere stem kregen dan gebruikelijk. We hebben een gedeelde visie, maar als ontwikkelaar word je wel eens op andere gedachten gebracht.”

 

Verschillende vloerpeilen

Het accent op water, natuur en het bestaande landschap heeft bijvoorbeeld geleid tot een plan waar de woningen verschillende vloerpeilen hebben. In een wijk van deze grootte is dat ongebruikelijk. Sommige woningen zijn iets gelift ten opzichte van andere en dat leidt ertoe dat water goed kan wegstromen naar de wadi’s en dat er geen hoge erfafscheidingen nodig zijn. Lage gemengde hagen en afscheidingen met leibomen bieden voldoende privacy. Het landschap blijft daardoor open en parkachtig.

Afwatering

Bestrating wordt zoveel mogelijk uitgevoerd met waterdoorlatend materiaal. Hemelwater infiltreert op de plaats waar de druppel valt of stroomt via een molgoot langs de weg naar een wadi. Mocht dat bij een hoosbui niet genoeg zijn, dan zijn er kolken in het riool.

 

Omgekeerd denken

Ook tijdens de bouw merk je de consequenties. De meeste bomen blijven staan. Wadi’s en andere watergangen worden als eerste aangelegd. Pas daarna zijn de woningen aan de beurt. Er komt dus geen bouwweg door het groene landschap. En de hofjes worden van binnenuit opgebouwd. De aannemers moeten zich aanpassen. “Ook dat is omgekeerd denken. De natuur krijgt voorrang, daarna komen de woningen.”

Ruimte voor natuur

De woningen worden opgeleverd met een ingerichte voortuin en een meegeleverd ontwerp voor de achtertuin. Ook dat is bijzonder. Bij de inrichting van de voortuin is maximaal 40 procent verhard en zijn erfafscheidingen grenzend aan het openbaar gebied laag, maximaal 1.20 meter. Dat staat ook in het koopcontract zodat de gemeente erop kan handhaven.

Alle woningen hebben nestkastjes in de gevels en de overstekken krijgen invliegopeningen zodat vleermuizen en zwaluwen erin kunnen. Watergangen krijgen flauwe oevers met begroeiing zodat watervogels en amfibieën kunnen in- en uitstappen. Hiermee is er in Amstelwijck Park alle ruimte voor de natuur.

Ervaringen